ΠΕΠΟΝΙ

Πεπόνι: χαρακτηριστικά και καλλιέργεια

 
Περιγραφή φυτού
Ξεχωρίζει για το σχήμα του, τον όγκο του, το χρώμα της φλούδας του, τη γλυκιά του γεύση και το δυνατό του άρωμα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και διαφέρουν μεταξύ τους. Έτσι βρίσκουμε πεπόνια, κίτρινα, πρασινωπά, λεπτόφλουδα, με λεία επιφανεια και πολλά άλλα.
Ιστορικά στοιχεία
Τόπος καταγωγής του θεωρείται η Ινδία και η Αφρική και στη συνέχεια εξαπλώθηκε και σε άλλες περιοχές όπως αυτή της Μεσογείου. Σήμερα, καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους, κυρίως στην Κίνα, στις ΗΠΑ, στην Ισπανία και στη Τουρκία. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα παραγωγικές θεωρούνται οι περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου, όπου και είναι πολύ ευνοϊκές οι κλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξή του.
 
Καλλιέργεια
Που καλλιεργείται
Τα πεπόνια, μπορούν να καλλιεργηθούν στον κήπο, στο μπαλκόνι σας σε μεγάλες γλάστρες και ζαρντινιέρες και φυσικά, στο μποστανάκι σας. Υπάρχουν στο εμπόριο και ποικιλίες νάνες για να μην πιάνουν πολύ χώρο. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο γιατί το πεπόνι θέλει να αναπτύσσεται άνετα και σίγουρα ιδανικότερος γι’ αυτό είναι ένας κήπος, αλλά δεν έχετε τίποτα να χάσετε…Δοκιμάστε το και θα εκπλαγείτε!
Κολπάκι: Βάλτε το στο πιο φωτεινό σημείο! Το πεπόνι για να αναπτυχθεί σωστά θέλει ήλιο.
 
Πως καλλιεργείται
Μπορείτε να ξεκινήσετε την καλλιέργειά του από σπόρους ή έτοιμα σπορόφυτα που θα προμηθευτείτε σε κάποιο φυτώριο ή γεωπονικό κατάστημα
Αν λοιπόν προτιμήσετε τους σπόρους, ξεκινήστε 2-3 εβδομάδες πριν τα τελευταία κρύα σε προστατευμένες θέσεις και όταν οι θερμοκρασίες το επιτρέψουν, τα ήδη ανεπτυγμένα σπορόφυτά σας μπορείτε να τα μεταφυτέψετε στην οριστική τους θέση. Βέβαια, ο πιο απλός και εύκολος τρόπος είναι να τους σπείρετε απευθείας στο χώμα, στην τελική τους θέση.
Κολπάκι: Βάλτε 2-3 σπόρους μαζί, για να επιλέξετε και να αφήσετε το πιο δυνατό σπορόφυτο καθώς μεγαλώνουν.
 
Πότε καλλιεργείται
Φυτεύετε την άνοιξη για να απολαύσετε τα αρωματικά σας πεπόνια το καλοκαίρι. Είναι πολύ σημαντικό να προστατέψετε τις πεπονιές σας από τα τελευταία κρύα του χειμώνα. Αφού περάσουν τα κρύα, φυτεύουμε τους σπόρους, δηλαδή  κατά το  Μάρτιο – Απρίλιο και μετά, ανάλογα με την περιοχή και το κλίμα.
Να θυμάστε ότι τα πεπόνια αγαπούν πολύ τη ζέστη και για να μπορέσουν να βλαστήσουν και να αναπτυχθούν οι σπόροι, η θερμοκρασία του χώματος θα πρέπει να είναι περίπου 25 °C.
 
Πως γίνεται η φύτευση
Τα πεπόνια είναι λαίμαργοι καταναλωτές θρεπτικών στοιχείων. Πρίν τα καλλιεργήσετε είναι σημαντικό να εμπλουτίσετε το χώμα με θρεπτικά στοιχεία. Επιλέξτε χώματα καλής ποιότητας απαλλαγμένα από ζιζάνια και εχθρούς. Το χώμα που προτιμούν οι πεπονιές είναι το ελαφρά όξινο (pH 6-6,5) με καλή αποστράγγιση. Διαθέστε λίγα παραπάνω χρήματα όταν αγοράζετε χώμα για τα λαχανικά σας. Θα σας ανταμείψει…
 
Φύτευση σπορόφυτων πεπονιού σε μποστανάκι.
Παραπάνω περιγράψαμε πως είναι ένα μποστανάκι. Αν αποφασίσετε να το φτιάξετε τότε μην ξεχάσετε να κάνετε τρύπες για αποστράγγισης στον πάτο του, με ένα τρυπάνι. Επίσης, όπως κάνετε και στις γλάστρες σας και εδώ πρέπει να βάλετε χαλίκι ή ελαφρόπετρα στον πάτο για καλύτερη αποστράγγιση.
Βήμα 1  Προσθέστε χώμα πλούσιο σε οργανική ουσία
Βήμα 2  Ανοίξτε ένα λάκο λίγο μεγαλύτερο από την μπάλα χώματος του σπορόφυτου
Βήμα 3  Βγάλτε προσεκτικά το σπορόφυτο από το γλαστράκι του για να μην σπάσουν οι ρίζες του
Βήμα 4  Φυτέψτε το
Βήμα 5  Κλείστε το λάκο και πιέστε ελαφρά το χώμα
Βήμα 6  Επαναλάβετε στην επόμενη θέση. Αφήστε μεταξύ των φυτών απόσταση 50-80 εκατοστά περίπου.
Βήμα 7  Ποτίστε  προσεκτικά και πάντα κοντά στη ρίζα. Ποτέ πάνω στα φύλλα γιατί μόλις τα δει ο ήλιος βρεγμένα κινδυνεύουν να καούν.
Κολπάκι:  Αν ξεκινήσετε από σπόρους για να μεγαλώσετε τα δικά σας σπορόφυτα, τότε μπορείτε να τους ποτίζετε μέχρι να μεγαλώσουν με ένα ψεκαστηράκι.
 
Πότε γίνεται η συλλογή και πως
Μαζέψτε τα πεπόνια από τα μέσα του καλοκαιριού και μετά περίπου 2,5-3 μήνες μετά τη σπορά. Όταν το χρώμα τους αρχίζει να γίνεται κίτρινο και να μυρίζουν όμορφα, έφτασε η ώρα. Το κοτσάνι τους έχει αρχίσει να σκίζεται. Κόβετε τον κεντρικό μίσχο 4-5 εκ. από τον καρπό.
Μπορείτε να τα κόψετε και λίγο πριν την τελική ωρίμανση γιατί το πεπόνι είναι σαν τη μπανάνα, συνεχίζει να ωριμάζει και μετά τη συγκομιδή.
Κολπάκι: Αφού το μήκος των βλαστών ξεπεράσει το 1μ. μπορείτε να κόψετε τις άκρες τους και έτσι το φυτό θα δέσει πιο πολλά πεπόνια σε πιο λίγο χώρο.
 
Τι πρέπει να προσέξετε
1.    Τα πεπόνια θέλουν νερό όταν το χώμα τους είναι στεγνό. Χρειάζονται λιγότερο πότισμα από τα καρπούζια.
2.    Ένα μήνα περίπου πριν τη συγκομιδή ελαττώστε κατά πολύ το πότισμα. Έτσι, η σάρκα τους γίνεται πιο εύγεστη.
3.    Αφαιρέστε τα ζιζάνια, διότι παίρνουν τα θρεπτικά στοιχεία από το χώμα που έχουν ανάγκη τα πεπόνια σας .
4.    Η επόμενη σπορά στο ίδιο σημείο θα πρέπει να γίνει μετά από 3-4 χρόνια, γιατί η πεπονιά απορροφά το άζωτο και το κάλιο από το χώμα.
5.    Τα πεπόνια θα αναπτυχθούν από τα θηλυκά άνθη, τα οποία εμφανίζονται μετά τα αρσενικά.
6.    Δεν θα πρέπει το πεπόνι να βρίσκεται σε άμεση επαφή με το χώμα
7.    Το ευχάριστο άρωμα που αναδύει η φλούδα του είναι ενδεικτικό για την συγκομιδή του
8.    Η γονιμοποίηση του πεπονιού γίνεται από τις μέλισσες.
9.    Σε ζαρντινιέρα στο μπαλκόνι όταν μεγαλώσει το πεπόνι βάλτε στο πάτωμα μία παλέτα για να αναπτυχθούν εκεί οι καρποί του. Αν έρχονται σε επαφή απευθείας με το πάτωμα θα καταστραφούν.
 
Πίνακας σύνοψης
Εποχή φύτευσης    Μάρτιο- Απρίλιο
Αποστάσειςφύτευσης    50-80εκ.
Συγκομιδή    Ιούλιο – Σεπτέμβριο
Προσέξτε    Δεν πρέπει να εμπλουτίζουμε το έδαφος με υπερβολικές ποσότητες κοπριάς, δίοτι η σάρκα του γίνεται άνοστη λόγω σχηματισμού σακχάρων.
Συμβουλή    Ο καρπός κόβεται με το κοτσάνι του.

ΠΗΓΗ  www.agrotikabook.gr/

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το πεπόνι είναι ένα αναρριχητικό φυτό που αγαπά τη ζέστη και τις περιοχές με μακρύ καλοκαίρι. Τα αρσενικά και θηλυκά άνθη αναπτύσσονται στο ίδιο φυτό, αλλά και πάλι χρειάζονται τις μέλισσες για να γίνει η γονιμοποίηση.

Τα πεπόνια ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα αγγούρια, τις κολοκύθες και τα κολοκυθάκια. Πέρα από το καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον, η πρακτική χρήση αυτής της πληροφορίας είναι ότι  η γύρη ενός από αυτά τα φυτά, μπορεί να γονιμοποιήσει τα λουλούδια των υπολοίπων. Για να έχετε λοιπόν στο τέλος του καλοκαιριού πεπόνια και όχι διασταύρωση πεπονιού με αγγούρι ή κολοκύθα, θα πρέπει να τα καλλιεργείτε σε μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο. Με δύο λόγια, μην καλλιεργείτε πεπόνια μαζί με αγγούρια, κολοκύθες και κολοκυθάκια.

(Πηγή: https://www.flickr.com/photos/32625013@N00/16092920)

Τα πεπόνια ωριμάζουν στα τέλη του καλοκαιριού ή τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Τα πεπόνια, μπορούν να καλλιεργηθούν στον κήπο ή ακόμη και σε μεγάλες γλάστρες (ποικιλίες νάνοι), αρκεί το μέρος να το βλέπει όλη την ημέρα ο ήλιος.

Μπορείτε να ξεκινήσετε τα πεπόνια από σπόρους ή έτοιμα σπορόφυτα που θα βρείτε σε γεωπονικά καταστήματα και φυτώρια.

Ξεκινώντας τα πεπόνια από σπόρους

Μπορείτε να βρείτε σπόρους πεπονιού σε γεωπονικά καταστήματα, ή τοπικών ποικιλιών από φίλους και γνωστούς. Θεωρητικά, θα μπορούσατε να κρατήσετε σπόρους ακόμη και από κάποιο πεπόνι που αγοράσατε και σας φάνηκε πολύ εύγευστο. Σε αυτή όμως την περίπτωση, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το πεπόνι να προέρχεται από υβρίδιο και το φυτό που θα προκύψει να μην είναι υγιές και αποδοτικό. Μπορείτε όμως να δοκιμάσετε!

Αν και μπορείτε να ξεκινήσετε τους σπόρους πεπονιού σε φυτώριο 2 με 3 εβδομάδες πριν τα τελευταία κρύα και να μεταφυτέψετε τα σπορόφυτα, ο πιο απλός και εύκολος τρόπος είναι να τους σπείρετε απευθείας στο χώμα.

Τα πεπόνια αγαπούν τη ζέστη. Για να μπορέσουν να βλαστήσουν οι σπόροι και να αναπτυχθούν, το χώμα θα πρέπει να έχει θερμοκρασία τουλάχιστον μεταξύ 21 και 27 βαθμών Κελσίου. Αν ο καιρός είναι ζεστός, αυτό το αναλαμβάνει η φύση. Αν όμως θέλετε να ξεκινήσετε τη σπορά νωρίτερα, τότε μπορείτε να απλώσετε στο μέρος που σκοπεύετε να καλλιεργήσετε τα πεπόνια, μαύρο φιλμ εδαφοκάλυψης. Το άπλωμα του φιλμ εδαφοκάλυψης θα πρέπει να γίνει 4 εβδομάδες πριν την ημερομηνία σποράς. Το φιλμ εδαφοκάλυψης, με τη βοήθεια των ακτίνων του ήλιου, θα θερμάνει το έδαφος και ταυτόχρονα θα εμποδίσει την ανάπτυξη αγριόχορτων. Πριν στρώσετε το φιλμ εδαφοκάλυψης, φροντίστε να προετοιμάσετε τα λοφάκια (δείτε παρακάτω). Φροντίστε να στερεώσετε καλά τις άκρες του  φιλμ εδαφοκάλυψης ώστε να μην τα σηκώνει ο αέρας.

Το χώμα που αγαπούν τα πεπόνια είναι το ελαφρά όξινο. Το pH του εδάφους θα πρέπει να είναι μεταξύ 6,0 και 6,5.

Τα πεπόνια θέλουν πολύ νερό και πολλά θρεπτικά συστατικά.

Παρατηρήστε τα λοφάκια και το φιλμ εδαφοκάλυψης στη φωτογραφία.

Προετοιμάστε το σημείο που πρόκειται να φυτέψετε μία πεπονιά ως ακολούθως:

• Το σημείο θα πρέπει να το βλέπει ο ήλιος και να μην το πιάνουν αέρηδες
• Φτιάξτε ένα ελαφρώς μακρόστενο λοφάκι από χώμα και κομπόστ.
• Σε κάθε λοφάκι, και όταν η θερμοκρασία είναι μεταξύ 21 και 27 βαθμών Κελσίου, σπείρετε 3 με 5 σπόρους σε απόσταση 5 εκατοστών ο ένας από τον άλλο. Το βάθος σποράς είναι περίπου 2 με 2,5 εκατοστά. Το κάθε λοφάκι, θα πρέπει να απέχει από το άλλο, 1,5 με 2 μέτρα. Η πεπονιά είναι αναρριχητικό φυτό και χρειάζεται χώρο για να αναπτυχθεί.
• Όταν φυτρώσουν οι σπόροι και τα φυτάκια αποκτήσουν 2 φύλλα, κρατήστε μόνο τα δύο πιο υγιή και βγάλτε τα υπόλοιπα.
• Ποτίζετε τακτικά (τα πεπόνια θέλουν νερό) και δείτε τα να μεγαλώνουν

Αν έχετε χρησιμοποιήσει φιλμ εδαφοκάλυψης, ακολουθήστε την παρακάτω διαδικασία:

• Υποθέτω ότι είχατε φτιάξει τα λοφάκια, πριν στρώσετε το φιλμ εδαφοκάλυψης
• Όταν η θερμοκρασία του εδάφους φτάσει τους 21 με 27 βαθμούς Κελσίου, μπορείτε να ξεκινήσετε τη σπορά
• Κάντε 3 ή 5 τρύπες στο φιλμ (στην περιοχή πάνω από το λοφάκι), ανάλογα με τους πόσους σπόρους θα φυτέψετε
• Σε κάθε τρύπα, φυτέψτε ένα σπόρο πεπονιάς σε βάθος 2 με 2,5 εκατοστά
• Όταν φυτρώσουν οι σπόροι και τα φυτάκια αποκτήσουν 2 φύλλα, κρατήστε μόνο τα δύο πιο υγιή και βγάλτε τα υπόλοιπα
• Ποτίζετε τακτικά (τα πεπόνια θέλουν νερό) και δείτε τα να μεγαλώνουν

Ξεκινώντας τις πεπονιές από σπορόφυτα

Μπορείτε να προμηθευτείτε έτοιμα φυτά πεπονιάς από το τοπικό γεωπονικό κατάστημα ή από φυτώρια. Ισχύει ότι έχουμε γράψει πιο πάνω όσον αφορά τον τρόπο και τις αποστάσεις σποράς.

Πότε φυτεύουμε πεπόνια

Φυτεύουμε πεπονιές όταν ζεστάνει ο καιρός και η θερμοκρασία του εδάφους είναι μεταξύ 21 με 27 βαθμούς Κελσίου. Στην Ελλάδα, αυτό συνήθως συμβαίνει μετά τα μέσα Μαρτίου και τα μέσα Απριλίου.

Κατάλληλες συνθήκες καλλιέργειας πεπονιάς

Χώμα: Οι πεπονιές θέλουν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά χώμα. Το ιδανικό pH είναι μεταξύ 6,0 και 6,5. ΜΗ φυτεύετε τις πεπονιές κοντά σε  αγγούρια, κολοκύθες και κολοκυθάκια.

Ήλιος: Το φυτό θα πρέπει να βρίσκεται σε μέρος που αν είναι δυνατό να το βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα.

Πότισμα-Νερό: Οι πεπονιές θέλουν πολύ νερό. Θα πρέπει να τις ποτίζετε τακτικά

Θερμοκρασία: Οι πεπονιές θέλουν ζέστη για να αναπτυχθούν.

Σημαντικές πληροφορίες για τις πεπονιές

Τα πρώτα λουλούδια που θα παράγει το φυτό θα πέσουν. Μην ανησυχείτε. Είναι τα αρσενικά. Τα πεπόνια, θα παραχθούν από τα δεύτερα άνθη που είναι τα θηλυκά.

Για να έχετε νόστιμα πεπόνια, 3 εβδομάδες πριν τη συγκομιδή θα πρέπει να περιορίσετε σημαντικά ή ακόμη και να σταματήστε το πότισμα.

Προστατέψτε το πεπόνι, βάζοντας από κάτω ένα φαρδύ ξύλο ώστε να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Αν έχετε χρησιμοποιήσει φιλμ εδαφοκάλυψης, τότε αυτό θα κάθεται επάνω στο φιλμ και δε χρειάζεται να κάνετε κάτι επιπλέον.

Τα πεπόνια είναι έτοιμα για συγκομιδή όταν η φλούδα τους μοσχοβολά πεπόνι.

Τα πεπόνια δεν ωριμάζουν αφού κοπούν από το φυτό.

Ποικιλίες πεπονιού

Οι πιο γνωστές ποικιλίες Ελληνικών πεπονιών είναι:

Μπανάνες. Πρώιμη ποικιλία με καρπούς κιτρινωπούς συνήθως σφαιρικού και μικρού μεγέθους. Αρκετά αρωματικά και καλής ποιότητας.

Αργείτικες. Παράγουν τα γνωστά αργείτικα πεπόνια εξαιρετικής ποιότητας. Η σάρκα τους είναι λευκοπράσινη ή κιτρινοπράσινη γλυκιά και σχετικά σκληρή.

Κρεμαστά χειμωνιάτικα . Όψιμη ποικιλία , με σφαιρικό ή ωοειδή καρπό και πρασινωπή σάρκα. Καλλιεργείται σε περιοχές της Πελοποννήσου.

Κουνέλια. Οι καρποί της είναι αρωματικοί μετρίου ή μεγάλου μεγέθους. Η φλούδα τους είναι κίτρινη ή πορτοκαλί και η σάρκα λευκοκίτρινη.

Θρακιώτικο. Ποικιλία τοπικής προέλευσης επί αιώνες παραγόμενη στην ακριτική περιοχή του νομού Έβρου αποκλειστικά οικολογική χωρίς λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αρδεύσεις κλπ. H ποικιλία "Χρυσή Κεφαλή" ή πεπόνι Θράκης είναι μοναδική και παράγεται με προστατευόμενο σπόρο.

Μέχρι τη δεκαετία του '70 η καλλιέργεια του είδους στην Ελλάδα βασιζόταν σε μεγάλο αριθμό ποικιλιών. Από τις πιο γνωστές ήταν τα πεπόνια Άργους, τα μοσχάτα, τα κανελιά, τα τοπάνια, τα λουτίφια, τα παρδαλά, τα μουλκίου, τα ισπανικά, τα καντλού πρεσκό, οι μάππες, τα “τύπου ανανά”, τα μαλτέζικα, τα αυλακωτά, τα πλουμιστά, τα γκρίζα, τα άσπρα, τα ισπανικά, τα καβαγιόν, τα μαργαριτίου, οι κατσάμπες, τα παγγίρια, τα κρεμαστά, τα Καρακατσά, τα σαριά, τα ρασέλια, τα Ιτσίδια, τα κιρκ-αγάτς, τα χασάν-μπέη, τα τοπατάν κ.ά. Μάλιστα, λόγω του ότι οι ποικιλίες διασταυρώνονταν αρκετά εύκολα μεταξύ τους, ο αριθμός τους συνεχώς μεγάλωνε.

Σήμερα, δυστυχώς, ένεκα του ότι έχουν επικρατήσει σε ποσοστό 80% - 90% κυρίως τα υβρίδια τύπου Galia -τόσο σε θερμοκήπια όσο και υπαίθρια-, ο μεγαλύτερος αριθμός των ποικιλιών έχει σχεδόν χαθεί. Σε κάποιες άλλες μικρότερες εκτάσεις καλλιεργούνται ακόμα τα πεπόνια του Αργους, τα θρακιώτικα, τα μοσχάτα, τα λουτίφια κ.ά.

Εξαιρετικά νόστιμα είναι επίσης τα ξερικά πεπόνια (δεν ποτίζονται συχνά), που, αν και μικρότερα σε μέγεθος, υπερτερούν σε γεύση, αλλά δεν τα βρίσκουμε εύκολα στην αγορά.

ΠΗΓΗ  www.kalliergo.gr/