ΚΑΡΠΟΥΖΙ

Το καρπούζι ίσως είναι το πιο αγαπημένο και χαρακτηριστικό φυτό του καλοκαιριού. Ποιος δε θα ήθελε να έχει στον κήπο του καρπουζιές και να γεύετε τα δικά του ζουμερά, κόκκινα και γλυκά καρπούζια;

Το καρπούζι είναι ένα αναρριχητικό φυτό που αγαπά πολύ τη ζέστη. Αναπτύσσεται καλύτερα σε θερμά κλίματα όπου η θερμοκρασία είναι τουλάχιστον μεταξύ 21 και 27 βαθμούς Κελσίου το πρωί και 18 με 21 βαθμούς Κελσίου το βράδυ. Τα αρσενικά και θηλυκά άνθη αναπτύσσονται στο ίδιο φυτό. Χρειάζονται τις μέλισσες για να γίνει η γονιμοποίηση.

Επιλογή τοποθεσίας για την καλλιέργεια καρπουζιού

Επιλέξτε ένα μέρος του κήπου που το βλέπει συνεχώς ο ήλιος. Αν είναι δυνατόν, επιλέξτε ένα μέρος με νότιο προσανατολισμό που δεν το πιάνει ο αέρας. Τα καρπούζια θέλουν έδαφος με ουδέτερο pH, αλλά ανέχονται και όξινα εδάφη όπου το pH φτάνει μέχρι το 5,5.

Προετοιμασία του εδάφους

Το έδαφος που θα καλλιεργήσετε το καρπούζι θα πρέπει να είναι μαλακό, καλά αποστραγγιζόμενο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.

Μπορείτε να ακολουθήσετε δύο τακτικές για να έχετε καλά αποτελέσματα ακόμη κι εκεί που το χώμα δεν είναι ιδανικό.

Καρπουζιές σε λάκους

Για κάθε φυτό που θα φυτέψετε, σκάψτε ένα λάκο με διάμετρο 60 εκατοστά και βάθος 30 εκατοστά. Κρατήστε το μισό χώμα από αυτό που βγάλατε από το λάκο και αναμείξτε το με κομπόστ. Γεμίστε το λάκο, με αυτό το αφράτο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά μείγμα χώματος.

Ο κάθε λάκος θα πρέπει να απέχει από τον άλλο, από 90 έως 180 εκατοστά. Όσο πιο μεγάλο καρπό παράγει η ποικιλία που θα καλλιεργήσετε, τόσο πιο μεγάλη θα πρέπει να είναι η απόσταση. Οι καρπουζιές θέλουν χώρο για να αναπτυχθούν.

Καρπουζιές σε λοφίσκους

Ανασηκώνουμε το χώμα σε λοφίσκους και πάνω σε αυτούς σπέρνουμε τους σπόρους ή τα σπορόφυτα. Αν σκοπεύετε να καλλιεργήσετε λίγα καρπούζια, μπορείτε να φτιάξετε ένα λοφίσκο για κάθε φυτό. Αν καλλιεργείτε πολλά καρπούζια, τότε οι λοφίσκοι θα είναι μακρόστενοι και πάνω σε αυτούς θα καλλιεργούνται πολλά φυτά σε σειρά. Εμπλουτίζουμε όπως και προηγουμένως, το χώμα του λοφίσκου με πλούσια ποσότητα κομπόστ ώστε να έχει πολλά θρεπτικά συστατικά.

Η διαμόρφωση του χώματος σε λοφίσκους διατηρεί το χώμα μαλακό και ελαφρύ ώστε να αναπτυχθούν εύκολα οι ρίζες του φυτού. Επιτρέπει τον καλύτερο αερισμό το χώματος ώστε στις ρίζες να φτάνει ευκολότερα το οξυγόνο. Βοηθά στην αποστράγγιση του επιπλέον νερού και έτσι δε σαπίζουν οι ρίζες.

Ξεκινώντας τις καρπουζιές από σπόρους

Θα πρέπει να σπείρετε τους σπόρους όταν η θερμοκρασία του χώματος και του περιβάλλοντος είναι σταθερά τουλάχιστον 21 βαθμοί Κελσίου.

Αφού έχετε προμηθευτεί σπόρους καρπουζιού από κάποιο γεωπονικό κατάστημα, από γείτονες, από το θείο ή τον παπού στο χωριό, ρίξτε τους σε νερό.

Μην τους ρίξετε όλους στο νερό! Υπολογίστε ότι σε κάθε θέση που έχετε προετοιμάσει θα φυτέψετε 3 με 4 σπόρους.

Απομακρύνετε τους σπόρους που επιπλέουν. Δε θα φυτρώσουν.

Αφήστε τους σπόρους μέσα στο νερό για μισή ώρα περίπου και μετά φυτέψτε τους.

Για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα, μπορείτε αντί για απλό νερό να κάνετε το ακόλουθο:

Γεμίστε ένα δοχείο κατά το ένα τρίτο με χωνεμένη κοπριά.

Γεμίστε τα υπόλοιπα δύο τρίτα με νερό.

Ανακατέψτε καλά.

Αφήστε το μείγμα για μία εβδομάδα ανακατεύοντας συχνά (π.χ. κάθε μέρα). Προσοχή! Η μυρωδιά δεν είναι ευχάριστη.

Πάρτε λίγο από αυτό το καφετί νερό και βουτήξτε μέσα τους σπόρους.

Απομακρύνετε τους σπόρους που επιπλέουν. Δε θα φυτρώσουν.

Αφήστε τους για μισή ώρα και μετά φυτέψτε τους.

Το παραπάνω νερό, μπορείτε να το χρησιμοποιείτε και για λίπανση. Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Όταν αδειάζει το δοχείο, απλά προσθέστε και άλλο νερό και ανακατέψτε.

Στο λάκο ή στο λοφίσκο που έχετε προετοιμάσει, ανοίξτε τρεις τρύπες βάθους περίπου 2,5 εκατοστών. Για να ανοίξετε τις τρύπες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δάχτυλό σας ή κάποιο εργαλείο.

Σε κάθε τρύπα ρίξτε από ένα σπόρο και σκεπάστε με χώμα το οποίο θα πιέσετε ελαφρά.

Αν όλα πάνε καλά, μετά από 7 με 10 ημέρες οι σπόροι θα βλαστήσουν και θα εμφανιστούν τα φυτάκια. Ο χρόνος βλάστησης εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την υγρασία και το βάθος που έχουν θαφτεί. Το χώμα θα πρέπει να είναι μόνιμα υγρό κατά την περίοδο της βλάστησης.

Μία εβδομάδα μετά τη βλάστηση, αφαιρέστε τα πιο αδύναμα φυτά. Κρατήστε 2 φυτά ανά λάκο ή λοφίσκο.

Ξεκινώντας τις καρπουζιές από σπορόφυτα

Μία καλή ιδέα, ειδικά αν είστε αρχάριοι, είναι να ξεκινήσετε την καλλιέργεια καρπουζιάς, αγοράζοντας έτοιμα σπορόφυτα που έχουν μεγαλώσει σε πιστοποιημένα φυτώρια.
Φυτέψτε τα σπορόφυτα στους λάκους ή τους λοφίσκους που έχετε προετοιμάσει.
Θα σας συμβούλευα να τα φυτέψετε 1 με 2 εκατοστά βαθύτερα από ότι αναπτύσσονταν μέσα στις θήκες τους. Ποτίστε καλά μετά τη μεταφύτευση.

Πότε φυτεύουμε καρπούζια;

Φυτεύουμε καρπούζια όταν ο καιρός είναι αρκετά ζεστός και η θερμοκρασία του εδάφους είναι σταθερά πάνω από  21βαθμούς Κελσίου. Στην Ελλάδα, αυτό συμβαίνει συνήθως μετά τα μέσα Απριλίου.

Κατάλληλες συνθήκες καλλιέργειας καρπουζιού

Χώμα: Τα καρπούζια θέλουν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά χώμα. Το ιδανικό pH είναι ουδέτερο (7,0), αντέχουν όμως και μέχρι 5,5.

Ήλιος: Το φυτό θα πρέπει να βρίσκεται σε μέρος που αν είναι δυνατό να το βλέπει ο ήλιος όλη την ημέρα.

Πότισμα-Νερό: Τα καρπούζια θέλουν πολύ νερό. Θα πρέπει να τα ποτίζεται τακτικά
Θερμοκρασία: Οι καρπουζιές θέλουν ζέστη για να αναπτυχθούν.

Σημαντικές πληροφορίες για τα καρπούζια

Τα πρώτα λουλούδια που θα παράγει η καρπουζιάθα πέσουν. Μην ανησυχείτε. Είναι τα αρσενικά. Τα καρπούζια, θα παραχθούν από τα δεύτερα άνθη που είναι τα θηλυκά.

Δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβετε πότε το καρπούζι είναι έτοιμο για συγκομιδή. Όταν το καρπούζι είναι έτοιμο, τότε το κάτω μέρος του αποκτά ένα απαλό κίτρινο χρώμα. Όταν το χτυπάτε με την παλάμη σας, ο ήχος είναι βαθύς. Κατά μέσο όρο, απατούνται 80 με 100 ημέρες μέχρι το φυτό να παράγει ώριμους καρπούς.

Μπορείτε να κρατήσετε σπόρους από τα καρπούζια σας. Όταν το καρπούζι είναι φαγώσιμο, τότε και οισπόροι του είναι έτοιμοι. Ξεχωρίστε τους, πλύντε τους καλά, στεγνώστε τους ακόμη καλύτερα και αποθηκεύστε τους μακριά από φως και υγρασία. Την επόμενη χρονιά θα μπορέσετε να τους χρησιμοποιήσετε.

Επιπλέον πληροφορίες για το καρπούζι

Το καρπούζι (επιστ.: Κίτρουλλος ο εριώδης, Citrullus lanatus) είναι ένα φρούτο το οποίο προέρχεται από τη νότια Αφρική. Οι ποικιλίες που καταναλώνονται σήμερα μπορούν να φτάσουν σε βάρος αρκετά κιλά. Το καρπούζι είναι λείο εξωτερικά με χρώμα αποχρώσεις του πράσινου και ενίοτε με εναλλασσόμενες σκούρες και ανοικτές πράσινες ρίγες. Ο φλοιός του είναι αρκετά σκληρός, με πάχος περίπου ένα εκατοστό και άσπρο χρώμα στο εσωτερικό. Το κύριο μέρος του καρπουζιού στο εσωτερικό είναι μαλακό, κόκκινο, περιέχει μεγάλο αριθμό μαύρων σπόρων (ή και άσπρων) και περιέχει μεγάλες ποσότητες νερού.
Το καρπούζι εμφανίζεται σε ιερογλυφικά της Αρχαίας Αιγύπτου. Τον 10ο αιώνα μ.Χ. καλλιεργείται στην Κίνα και τον 13ο αιώνα εμφανίζεται στην Ευρώπη. Η ελληνική λέξη για τον καρπό είναι “υδροπέπων” (αντίστοιχα στην αγγλική γλώσσα water-melon). Η λέξη “καρπούζι” προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική karpuz, η οποία ανάγεται στην περσική xarbuz

ΠΗΓΗ  www.kalliergo.gr/

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Με πλούσια γεύση και δυνατό άρωμα, το καρπούζι είναι το αγαπημένο φρούτο όχι μόνο των παιδιών, αλλά και ολόκληρης της παρέας. Ιδανικό για κατανάλωση σε φέτες, φρουτοσαλάτες, ακόμη και σε αλκοολούχα ποτά, το καρπούζι με τη γλυκιά και δροσιστική γεύση είναι ένα ελαφρύ και χορταστικό καλοκαιρινό σνακ.

Σε όλα τα σχήματα

Με σχήμα στρογγυλό, οβάλ ή τετράγωνο (καινοτομία των Κινέζων αγροτών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου) και χρώμα φλούδας από σκούρο πράσινο έως κιτρινωπό, μονόχρωμο ή με ραβδώσεις, το καρπούζι έχει μακρά ιστορία. Πρωτοεμφανίστηκε πριν από 5.000 χρόνια στην Αφρική. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το καλλιεργούσαν συστηματικά και, χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητά του σε νερό (90%), το χρησιμοποιούσαν ως εναλλακτική πηγή νερού στα ταξίδια τους. Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη, περιέργως, ήταν άγνωστο κατά την προχριστιανική περίοδο. Τις πρώτες αναφορές τις έχουμε κατά τον 2ο και 3ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, σήμερα, η καλλιέργειά του έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη καλλιεργείται συστηματικά στην Ισπανία και την Ιταλία, ενώ, όσον αφορά τη χώρα μας, καλλιεργείται σε αρκετές περιοχές της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας και της Θεσσαλονίκης. Η ετήσια εγχώρια παραγωγή φτάνει περίπου τα 150.000 στρέμματα, ενώ ένα μεγάλο τμήμα της εξάγεται σε Ιταλία, Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία, Αγγλία, κ.α.

Αλλου είδους κολοκυνθοειδές

Η καρπουζιά (Citrullus lanatus) είναι ετήσιο φυτό με διακλαδιζόμενους και έρποντες βλαστούς, μήκους από 2 έως 4 μ., που ανήκει στην οικογένεια των Κολοκυνθοειδών. Ο καρπός της είναι σφαιρικός, ωοειδής ή επιμήκης κυλινδρικός και ζυγίζει από 3 έως 10 κιλά - ενίοτε φτάνει και τα 20 κιλά. Με κόκκινη, ρόδινη ή και κιτρινόχρωμη σάρκα, με ή χωρίς σπόρους, η καρπουζιά είναι ένα φυτό που απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες σε όλη τη διάρκεια του παραγωγικού της κύκλου. Ο σπόρος της βλαστάνει από τους 12 ώς τους 35° C και η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξή της είναι οι 20-27° C. H καλλιέργειά της προϋποθέτει την ύπαρξη πλούσιων σε οργανική ουσία εδαφών, που κρατούν υγρασία, αλλά αποστραγγίζονται καλά. Οσον αφορά τη σπορά της, αυτή ξεκινάει τον Απρίλιο (γίνεται απευθείας στο έδαφος) και η συγκομιδή γίνεταισ τον Αύγουστο. Εντούτοις, σε περιοχές με ζεστότερο κλίμα, η σπορά διαρκεί από τον Ιανουάριο μέχρι το Φεβρουάριο, ενώ η συγκομιδή ολοκληρώνεται τον Ιούνιο. Η καλλιέργεια καρπουζιών σε θερμοκήπια δεν γνωρίζει χρονικούς περιορισμούς, καθώς γίνεται σχεδόν όλο το χρόνο.

Πώς καλλιεργείται

Στην ύπαιθρο σπέρνεται σε γραμμές με αποστάσεις από 0,70 έως 100 εκ. επί της γραμμής και 2 - 3 μ. μεταξύ των γραμμών. Εφόσον χρησιμοποιηθούν σπόροι και όχι έτοιμα φυτά, τοποθετούνται 5 - 6 σπόροι σε λάκκο, με τη μύτη τους προς τα κάτω και σε βάθος 2 - 3 μ., οι οποίοι φυτρώνουν εντός 10 ημερών. Μόλις τα φυτά βγάλουν τα πρώτα φύλλα τους, τα αραιώνουμε και αφήνουμε 1 - 2 φυτά ανά θέση. Στη συνέχεια, και μόλις γονιμοποιηθούν τα άνθη, αραιώνουμε εκ νέου, αφήνοντας 2 - 3 καρπούς ανά φυτό, για να μην έχουμε μικρού μεγέθους καρπούς. Η συγκομιδή γίνεται σε διάστημα 3 - 4 μηνών μετά τη σπορά, ανάλογα με την ποικιλία ή το υβρίδιο και τον τρόπο καλλιέργειας. Οσον αφορά τη λίπανση, στη βιολογική καλλιέργεια απαιτούνται 3 τόνοι κοπριάς ανά στρέμμα και προσθήκη ικανών
ποσοτήτων καλίου και φωσφόρου.

Ποικιλίες και υβρίδια

Το καρπούζι είναι μια καλλιέργεια μέτριας δυσκολίας όσον αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει από εχθρούς και ασθένειες. Ως εκ τούτου, οι ψεκασμοί που δέχεται είναι περιορισμένοι. Εναλλακτικά, ωστόσο, μπορούμε να προμηθευτούμε από την αγορά ή τα σούπερ μάρκετ καρπούζι βιολογικής ή ολοκληρωμένης διαχείρισης. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν πλέον δεκάδες ποικιλίες και υβρίδια, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι: α) τα Crimson Sweet (μέσης πρωιμότητας, με καρπούς στρογγυλούς, βάρους 8 - 12 κιλών, β) τα Blue Ribbon (μέσης πρωιμότητας, με καρπούς επιμήκεις, βάρους 8 - 10 κιλών (και τα δύο είναι χρώματος πράσινου ανοικτού, με ραβδώσεις σκούρου πράσινου χρώματος), γ) τα Sugar Baby (πρώιμα, με σφαιρικούς καρπούς, βάρους 4 - 6 κιλών, βαθυπράσινου χρώματος και δ) τα Charleston Grey (όψιμα, με καρπό επιμήκη, βάρους 10 - 12 κιλών, ανοικτού πράσινου χρώματος). Τελευταία, άρχισαν να κυκλοφορούν κάποια υβρίδια άσπερμων καρπουζιών, τα μίνι καρπούζια (βάρους 1,5 - 2 κιλών) και κάποια άλλα με κίτρινο χρώμα σάρκας.

Πώς το επιλέγουμε και πώς το συντηρούμε

Οταν αγοράζουμε καρπούζι, πρέπει να προσέχουμε να μην έχει εξωτερικά πληγές και σκασίματα, να διατηρεί το κοτσάνι του (ποδίσκο) και να έχει το χρώμα και το μέγεθος της ποικιλίας του. Επίσης, το χρώμα του -στο σημείο που ακουμπούσε στο έδαφος- πρέπει να είναι κιτρινωπό. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι όσο πιο ελαφρύ είναι το καρπούζι, τόσο πιο ώριμο είναι. Το γλυκό αυτό φρούτο διατηρείται σε δροσερό μέρος για 2 - 3 εβδομάδες, εφόσον όμως κοπεί (και όχι σε φέτες, γιατί αλλοιώνεται πολύ γρήγορα), μπορεί να συντηρηθεί στο ψυγείο καλυμμένο με μια πλαστική μεμβράνη το πολύ για 2 - 3 ημέρες.

Μύθοι και αλήθειες

Το καρπούζι ίσως είναι ένα από τα πιο παρεξηγημένα φρούτα. Οι περισσότεροι νομίζουν ότι αποτελείται αποκλειστικά και μόνο από νερό και ζάχαρη και ότι είναι δύσπεπτο. Πράγματι, περίπου το 90% του βάρους του είναι νερό, τα δε σάκχαρά του δεν ξεπερνούν το 5%. Εκτός από αυτά, όμως, το καρπούζι είναι πλούσιο σε βιταμίνες A, B6, C, φυτικές ίνες, β-καροτίνη, λυκοπένιο καθώς και κάλιο. Εχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, συμβάλλει στην υγεία των ματιών, έχει αντικαταθλιπτική δράση, βοηθάει στη λειτουργία της καρδιάς και του πεπτικού συστήματος. Ερευνες των τελευταίων χρόνων τού δίνουν μάλιστα και κάποιες ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες που έχει το γνωστό χάπι Viagra. Ο γλυκός αυτός πειρασμός χρησιμοποιείται επίσης ευρέως από την ομοιοπαθητική ιατρική όσον αφορά τις παθήσεις των νεφρών.

ΠΗΓΗ  www.kathimerini.gr/